Аўтамабільны, гарадскі электрычны транспарт і метрапалітэн
Узровень развіцця транспартнай сістэмы дзяржавы — адзін з найважнейшых прыкмет яе тэхналагічнага прагрэсу і цывілізаванасці і з'яўляецца адной з важных эканамічных падсістэм народнай гаспадаркі краіны.
Аўтамабільны транспарт у сукупнасці з гарадскім электрычным транспартам і метрапалітэнам аказваюць значны ўплыў на развіццё сацыяльнай сферы рэспублікі, выконваючы каля 96% ад агульнага аб'ёму перавозак пасажыраў.
Аўтамабільным транспартам перавозіцца больш за 58% ад агульнага аб'ёму перавозак пасажыраў. Больш за 90% аб'ёму перавозак пасажыраў у рэгулярных зносінах забяспечваецца арганізацыямі аўтамабільнага транспарту агульнага карыстання камунальнай формы ўласнасці. Усяго ў рэспубліцы эксплуатуецца больш за 46 тыс.аўтобусаў, у тым ліку арганізацыямі аўтамабільнага транспарту агульнага карыстання звыш 7,4 тыс.
У рамках Дзяржаўнай праграмы развіцця аўтамабільнага транспарту Рэспублікі Беларусь на 2011 – 2015 гады арганізацыямі аўтамабільнага транспарту агульнага карыстання набыта 1640 аўтобусаў.
Акрамя таго, аўтамабільным транспартам перавозіцца каля 40% ад агульнага аб'ёму перавозак грузаў. Пры гэтым эксплуатуецца больш за 418 тыс. грузавых аўтамабільных транспартных сродкаў.
У адпаведнасці з Палажэннем аб ліцэнзаванні асобных відаў дзейнасці, зацверджанага Указам Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 1 верасня 2010 г. №450, гарадскія і прыгарадныя перавозкі пасажыраў, міжгароднія перавозкі пасажыраў, міжнародныя перавозкі пасажыраў, перавозкі пасажыраў аўтамабілямі–таксі, міжнародныя перавозкі пасажыраў. Ўнутрырэспубліканскія аўтамабільныя перавозкі грузаў не ліцэнзуюцца.
Аўтамабільным перавозчыкам выдадзена больш за 28 тыс. спецыяльных дазволаў (ліцэнзій) на права ажыццяўлення дзейнасці ў галіне аўтамабільнага транспарту.
Пры гэтым, гарадскія і прыгарадныя перавозкі пасажыраў маюць права аказваць 7,9 тыс. ліцэнзіятаў; міжгароднія перавозкі пасажыраў – 7, 5 тыс.; міжнародныя перавозкі пасажыраў – 2,5 тыс.; міжнародныя перавозкі грузаў – 13 тыс.; перавозкі аўтамабілямі–таксі – 11 тыс.
Перавозкі пасажыраў гарадскім электрычным транспартам выконваюць 8 арганізацый камунальнай формы ўласнасці, перавозкі пасажыраў метрапалітэнам у г. Мінск – дзяржаўнае прадпрыемства «Мінскі метрапалітэн».
Перавозкі пасажыраў трамваямі выконваюцца ў Мінску, Віцебску, Мазыры і Наваполацку па 20 маршрутах. Для іх абслугоўвання задзейнічана 322 трамвайных вагона. Працягласць трамвайных ліній пасажырскіх (у двухпутном вылічэнні) складае 102,2 км.
Перавозкі пасажыраў тралейбусамі выконваюцца ў Мінску, Брэсце, Віцебску, Гродне, Гомелі, Магілёве і Бабруйску па 136 маршрутах. Для іх абслугоўвання задзейнічана 1699 тралейбусаў. Працягласць тралейбусных ліній пасажырскіх (у двухпутном вылічэнні) складае 514 км.
На дзвюх лініях Мінскага метрапалітэна агульнай працягласцю 74,6 км (у однопутной вылічэнні) перавозкі пасажыраў выконваюцца паміж 29 станцыямі 361 вагонам.
У цяперашні час у галіне аўтамабільнага, гарадскога электрычнага транспарту і метрапалітэна рэалізуецца Дзяржаўная праграма развіцця транспартнага комплексу Рэспублікі Беларусь на 2016 – 2020 гады, зацверджаная Пастановай Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 28 красавіка 2016 г. №345.
Мэтай Дзяржаўнай праграмы з'яўляецца задавальненне патрэбаў насельніцтва і эканомікі рэспублікі ў транспартных паслугах.
Дзяржаўная праграма ўключае шэраг падпраграм, у тым ліку, падпраграму «Развіццё аўтамабільнага, гарадскога электрычнага транспарту і метрапалітэна Рэспублікі Беларусь».
Падпраграма накіравана на забеспячэнне развіцця аўтамабільнага, гарадскога электрычнага транспарту і метрапалітэна ў адпаведнасці з патрэбамі эканомікі рэспублікі і яе насельніцтва, стварэнне ўмоў для росту экспарту паслуг аўтамабільнага транспарту, удасканаленне нарматыўных прававых актаў у галіне транспартнай дзейнасці.
Да задач падпраграмы адносяцца:
- забеспячэнне даступнасці, павышэнне якасці і бяспекі паслуг аўтамабільнага, гарадскога электрычнага транспарту і метрапалітэна, павышэнне эфектыўнасці работы транспартных арганізацый;
- развіццё транспартнай інфраструктуры (за выключэннем аўтамабільных дарог).
Мерапрыемствамі падпраграмы з'яўляюцца:
- удасканаленне заканадаўства ў сферы аўтамабільных перавозак;
- будаўніцтва або вылучэнне адасобленых палос на вулічна-дарожных сетак у гарадах для руху аўтобусаў (тралейбусаў), якія выконваюць перавозкі пасажыраў транспартам агульнага карыстання ў рэгулярных зносінах, з улікам транспартнай планіроўкі гарадоў;
- удасканаленне тэхнічных сродкаў аўтаматызаванага кіравання рухам транспартных сродкаў гарадскога электрычнага транспарту і аўтобусаў на маршрутах гарадскіх і прыгарадных перавозак пасажыраў у рэгулярных зносінах;
- стварэнне ўмоў для развіцця дзяржаўна-прыватнага партнёрства;
- удасканаленне маршрутнай сеткі гарадскіх і прыгарадных перавозак пасажыраў у рэгулярных зносінах;
- развіццё перавозак пасажыраў гарадскім электрычным транспартам і метрапалітэнам з улікам будаўніцтва Беларускай АЭС;
- абнаўленне парку рухомага складу аўтамабільнага (з улікам прыярытэтаў закупак транспартных сродкаў айчынных вытворцаў, іх адпаведнасці экалагічным класах 4 і вышэй і выкарыстання газомоторного паліва), гарадскога электрычнага транспарту і метрапалітэна;
- удасканаленне дагаворна-прававой базы двухбаковага супрацоўніцтва ў галіне міжнародных аўтамабільных перавозак, у тым ліку ў рамках Еўразійскага эканамічнага саюза;
- адкрыццё новых маршрутаў міжнародных аўтамабільных перавозак пасажыраў у рэгулярных зносінах;
- штогадовае правядзенне пасяджэнняў Змешаных камісій па міжнародных аўтамабільных перавозках з прадстаўнікамі іншых дзяржаў па пытаннях функцыянавання дазвольнай сістэмы;
- арганізацыя працы ў сферы бяспекі транспартнай дзейнасці;
- развіццё і рэканструкцыя вытворча-тэхнічнай базы тэхнічнага абслугоўвання, рамонту і захоўвання аўтобусаў, тралейбусаў і трамваяў.
Упраўленне аўтамабільнага і гарадскога пасажырскага транспарту ажыццяўляе комплексныя мерапрыемствы па ўдасканаленні сістэмы кіравання аўтамабільным, гарадскім электрычным транспартам і метрапалітэнам, павышэннем эфектыўнасці іх працы, стварэннем перадумоў для далейшага эканамічнага росту арганізацый і гаспадарчых таварыстваў, акцыі (долі ў статутных фондах) якіх належаць Рэспубліцы Беларусь і перададзены ў кіраванне Міністэрства транспарту і камунікацый Рэспублікі Беларусь, павышэнню ролі аўтатранспартнага комплексу Рэспублікі Беларусь на міжнароднай арэне.
Кіраванне аўтамабільнага і гарадскога пасажырскага транспарту ў адпаведнасці з ускладзенымі на яго задачамі:
- садзейнічае ва ўстаноўленым парадку дэманапалізацыі, фарміраванню канкурэнтнага асяроддзя, падтрымцы і развіццю прадпрымальніцтва ў сферы аўтамабільнага транспарту;
- арганізуе распрацоўку і рэалізацыю навукова абгрунтаваных канцэпцый і праграм развіцця аўтамабільнага і гарадскога пасажырскага транспарту;
- арганізуе працу па рэалізацыі інвестыцыйнай і інавацыйнай палітыкі ў галіне аўтамабільнага і гарадскога пасажырскага транспарту;
- забяспечвае дзейнасць Міністэрства па арганізацыі міжнародных аўтамабільных перавозак, кантролю за іх ажыццяўленнем на аснове дазволаў, якія выдаюцца ў адпаведнасці з міжнароднымі дагаворамі Рэспублікі Беларусь аб міжнародным аўтамабільным паведамленні, а таксама якія выдаюцца Міжнародным транспартным форумам (дазволу CEMT);
- забяспечвае ўзаемадзеянне з адпаведнымі органамі замежных дзяржаў па пытаннях, звязаных з выдачай дазволаў;
- садзейнічае развіццю абавязковага і добраахвотнага страхавання ў арганізацыях аўтамабільнага і гарадскога пасажырскага транспарту;
- рыхтуе ў межах сваей кампетэнцыі прапановы па ўдасканаленні арганізацыі перавозак пасажыраў і грузаў;
- забяспечвае ў адпаведнасці з заканадаўствам распрацоўку нарматыўных прававых актаў у сферы перавозак аўтамабільным і гарадскім пасажырскім транспартам, арганізуе ў межах сваёй кампетэнцыі кантроль за іх выкананнем;
- аналізуе рынак паслуг і вызначае перспектыўныя напрамкі развіцця аўтамабільнага транспарту;
- праводзіць аналіз выканання устаноўленых нарматываў сістэмы дзяржаўных сацыяльных стандартаў па транспартнаму абслугоўванню насельніцтва і падрыхтоўвае прапановы па іх ўдасканаленні;
- ажыццяўляе ў межах кампетэнцыі кіраванне арганізацыямі аўтамабільнага транспарту, якія ўваходзяць у сістэму Мінтранса (далей арганізацыі аўтамабільнага транспарту), уносіць прапановы аб іх стварэнні, рэарганізацыі або ліквідацыі, а таксама па ўдасканаленні структуры кіравання дадзенымі арганізацыямі;
- ажыццяўляе маніторынг ходу рэалізацыі праграм развіцця аўтамабільнага і гарадскога пасажырскага транспарту;
- арганізуе выкананне паказчыкаў сацыяльна-эканамічнага развіцця арганізацыямі аўтамабільнага транспарту;
- удзельнічае ў арганізацыі работ па распрацоўцы і ўзгадненні бізнес-планаў развіцця і планаў мадэрнізацыі арганізацый аўтамабільнага транспарту;
- удзельнічае ва ўстаноўленым парадку ў прыватызацыі аб'ектаў у галіне аўтамабільнага транспарту;
- садзейнічае развіццю дзяржаўна-прыватнага партнёрства;
- удзельнічае ў распрацоўцы і рэалізацыі мер, накіраваных на захаванне аўтамабільнымі перавозчыкамі рэжыму працоўнага часу і часу адпачынку вадзіцеляў;
- забяспечвае арганізацыю міжгародніх міжабласных аўтамабільных перавозак пасажыраў у рэгулярных зносінах і кантроль за іх выкананнем;
- рыхтуе прапановы, у тым ліку сумесна з мясцовымі выканаўчымі і распарадчымі органамі, па арганізацыі і ўдасканаленні маршрутнай сеткі, працы пасажырскіх тэрміналаў, павышэнню якасці абслугоўвання пасажыраў;
- удзельнічае ва ўстаноўленым парадку сумесна з зацікаўленымі рэспубліканскімі органамі дзяржаўнага кіравання і іншымі дзяржаўнымі арганізацыямі, падпарадкаванымі Ураду Рэспублікі Беларусь, у дзейнасці міжнародных транспартных арганізацый;
- узаемадзейнічае з мясцовымі выканаўчымі і распарадчымі органамі ў вырашэнні пытанняў развіцця аўтамабільнага і гарадскога пасажырскага транспарту і выканання перавозак на адпаведнай тэрыторыі.
- удзельнічае ў распрацоўцы тэхнічных нарматыўных прававых актаў, нормаў у галіне транспартнай дзейнасці;
- распрацоўвае формы шляхавых лістоў пры выкананні аўтамабільных перавозак, парадак іх афармлення;
- рыхтуе прапановы па ўдасканаленні формаў статыстычнай справаздачнасці ў галіне аўтамабільнага і гарадскога пасажырскага транспарту;
- удзельнічае ў распрацоўцы эканамічных нарматываў эфектыўнага гаспадарання;
- распрацоўвае праекты нарматыўных прававых актаў па пытаннях, якія адносяцца да кампетэнцыі ўпраўлення;
- ажыццяўляе ва ўстаноўленым парадку выдачу спецыяльных дазволаў (ліцэнзій) на ажыццяўленне адпаведных відаў дзейнасці, кантралюе выкананне ўмоў гэтых дазволаў (ліцэнзій);
- разглядае ва ўстаноўленым заканадаўствам парадку звароту (прапановы, заявы, скаргі) грамадзян, у тым ліку індывідуальных прадпрымальнікаў і юрыдычных асоб па пытаннях, якія адносяцца да кампетэнцыі Ўпраўлення;
- узгадняе у адпаведнасці з заканадаўствам палажэнні аб структурных падраздзяленнях аблвыканкамаў, якія ажыццяўляюць дзяржаўна-ўладныя паўнамоцтвы ў галіне транспарту і камунікацый;
- ўзаемадзейнічае з галіновымі прафесійнымі саюзамі;
- ажыццяўляе кіраўніцтва арганізацыямі аўтамабільнага транспарту, якая забяспечвае сумесна з кіраўнікамі гэтых арганізацый іх эфектыўную дзейнасць;
- ажыццяўляе ў межах кампетэнцыі Ўпраўлення іншыя функцыі, прадугледжаныя актамі заканадаўства.
